A
Akcydens – druk okolicznościowy, np. formularz, afisz, zaproszenie, etykieta, itp.
Apla – powierzchnia zadrukowana przez pełne pokrycie farbą (bez półtonów); blacha cynkowa o gładkiej powierzchni, służąca jako forma w technice druku wypukłego.
Arkusz drukarski – jednostka wielkości produkcji drukarskiej, obejmująca liczbę kolumn mieszczących się na arkuszu papieru AB2 zadrukowanym dwustronnie, lub liczbę kolumn mieszczących się na jednostronnie zadrukowanym arkuszu papieru formatu AB1.
B
Bigowanie – czynność introligatorska polegająca na wyciśnięciu rowka “bigi” w miejscach zagięcia papieru, kartonu lub tektury; czynność stosowana na arkusza papieru o wyższej gramaturze, powyżej 150 g. Bigowanie to proces poprzedzający etap falcowania.
Broszura – rodzaj reklamy drukowanej o większej ilości stron (48 stron) zawierający treści informacyjne, biznesowe, reklamowe adresowane do szerokiej publiczności.
C
Cal – jednostka miary długości, przyjęło się, że 1 cal to 2,54 centymetry. W odwrotną stronę 1 centymetr to w zaokrągleniu 0,39 cala.
CMYK – zestaw podstawowych kolorów stosowanych w poligrafii. W wyniku ich mieszania można otrzymać teoretycznie każdą inną barwę. Ten model kolorów polega na połączeniu czterech podstawowych barw: • Cyan (jasnoniebieski), • Magenta (purpurowy), • Yellow (żółty), • BlacK (czarny).
Czcionka – czcionką nazywamy kształt i wielkość liter w druku lub prostopadłościan z odwróconą literą wykonany ze stopu drukarskiego, drewna lub tworzyw sztucznych.
D
Densytometr – fotoelektryczne urządzenie przeznaczone do pomiaru gęstości optycznej materiałów przezroczystych i nieprzezroczystych.
DPI – jednostka służąca określaniu rozdzielczości urządzeń.
Druk – proces sporządzania odbitek z formy drukowej przy użyciu farb graficznych. Rozróżnia się trzy podstawowe techniki: druk wypukły, płaski i wklęsły;
Drukarnia – zakład produkcyjny przemysłu poligraficznego, wykonujący prace wchodzące w zakres drukarstwa;
• akcydensowa – drukarnia wykonująca wszelkie roboty okolicznościowe zwane akcydensami;
• dziełowa – zakład (lub wydział), którego zakres produkcji obejmuje książki i broszury;
• gazetowa – zakład (lub wydział) wykonujący czasopisma i gazety, drukowane najczęściej na maszynach rolowych (rotacyjnych).
Druk cyfrowy – rodzaj druku wykorzystujący materiały komputerowe, jedna z najpopularniejszych metod druku używana do produkcji małoformatowych materiałów reklamowych takich jak ulotki, foldery, etykiety, wrzutki do paczek. Zaletą druku cyfrowego jest szybkość druku oraz możliwość personalizacji pojedynczych egzemplarzy, czyli umieszczaniu na każdym z nich indywidualnych zmiennych w postaci tekstu, kodów, numerów itd.
Druk offsetowy – polega na przeniesieniu farby z formy drukowej (matrycy) na papier lub inne podłoże za pomocą cylindra pośredniego, pokrytego gumą. Cylindry przenoszą wybrany kolor farby z odpowiednim kolorem składowym: C – cyjan, M – magenta, Y – żółty, K – czarny, na papier, w który wsiąka. Tak zadrukowuje się cale arkusze które następnie docina się do określonego formatu. Druk offsetowy wykonuje się na dwa sposoby, w których różnią się rodzaje podłoża:
- arkuszowy – czyli papier w arkuszach,
- zwojowy – papier w rolkach.
Druk wypukły – sitodruk z efektem wypukłości dla wybranych lub wszystkich kolorów.
DTP – określenie to pochodzi od angielskiego zwrotu „desktop publishing” i oznacza zakres prac związanych z przygotowaniem na komputerze materiałów do druku, m.in. projektowanie stron, skład i łamanie, nanoszenie korekt, przygotowanie zdjęć, przygotowanie plików postcriptowych (PS) lub najczęściej PDF do drukarni.
E
EPS – format pliku grafiki komputerowej, stworzony przez Adobe Systems Inc., zapisany w języku PostScript, mogący zawierać także całą stronicę w postaci danych, takich jak: np. krzywe Bezier`a, fonty, mapy bitowe; skrót od ang. Encapsulated PostScript.
Etykieta – nalepka na towarze lub jego opakowaniu, rodzaj znaku towarowego z oznaczeniem nazwy, wytwórni i ceny.
F
Font – Potocznie zapis kroju pisma w postaci cyfrowej. Kompletny zestaw wszystkich liter alfabetu, cyfr, znaków interpunkcyjnych i znaków specjalnych zawartych w danym kroju pisma.
Format – wielkość, wymiary papieru, książki, kolumny składu; albumowy format, w którym szerokość wyrobu jest większa od długości; druku wymiary szerokości i długości w jednostkach miary metrycznej arkusza papieru przeznaczonego do druku; składu wymiary składu zecerskiego podane w jednostkach miary typograficznej; znormalizowany format papieru lub tektury ustalony normą.
Falcowanie – składanie (złamywanie) arkusza papieru po zadrukowaniu celem otrzymania żądanego formatu z numeracją stronic. Falcowanie od bigowania różni się tym, że falcowanie to proces składania a bigowanie to proces tworzenia rowków tzw. Big w kartonie bądź papierze o większej gramaturze w celu poprawnego jego złożenia.
Folia Hot–Stamping – folia tłoczona na gorąco w celu uszlachetniania druku.
Fulfilment – całokształt działań w direct marketingu realizowany po wykonaniu mailingu, przygotowanie raportu, wpisanie do bazy danych odpowiedzi (zwrotów) od klientów
G
Gilotyna – krajarka jednonożowa, maszyna introligatorska służąca do cięcia papieru, obcinania druków i książek w procesie oprawy introligatorskiej.
Grafika – techniki artystyczne polegające na powielaniu rysunku wykonanego w metalu, drewnie lub na kamieniu litograficznym (np. miedzioryt, drzeworyt, litografia);
•użytkowa – artystyczne projekty wyrobów poligraficznych, jak oprawa książki, okładka, obwoluta, plakat, opakowanie itp.
Gramatura – ciężar jednego metra kwadratowego wytworu papierniczego (bibułki, papieru, kartonu, tektury) wyrażony w gramach.
I
Impozycja – montaż elektroniczny, odpowiednie ułożenie na arkuszu drukarskim całego obrazu (kilku użytków lub stron składki) przeznaczonego do druku wraz z niezbędnymi oznaczeniami potrzebnymi podczas procesu druku i po wydrukowaniu. Impozycja jest procesem żmudnym, a w wypadku ręcznego wykonywania podatnym na błędy. Dlatego powstało wiele samodzielnych programów, które pozwalają na automatyzację impozycji plików zapisanych w wielu różnych formatach graficznych.
Ink-jet – drukarka atramentowa – rodzaj drukarki bezdotykowej, dającej wydruk na papierze lub innym podłożu metodą natryskiwania barwnika w płynie, np. atramentu ze zbiornika poprzez specjalne dysze, pobudzane impulsami elektronicznymi.
Interlinie – materiał justunkowy (ślepy) używany do powiększania odstępów między wierszami składu, grubości od 1 do 4 punktów, długości od 1/2 do 7 kwadratów.
Introligatornia – dział zakładu poligraficznego albo przedsiębiorstwo zajmujące się wykończeniem druków oraz oprawą książek.
Insertowanie – usług, która polega na dodawaniu do głównego produktu dodatkowych elementów uzupełniających ofertę. W praktyce, polega na dodaniu elementu promocyjnego (np. ulotki, broszury, lub gadżetu) do głównego produktu.
J
Justowanie – wyrównywanie odległości między literami i wyrazami w tekście. Tekst może być wyrównany do lewego lub prawego marginesu lub obydwu marginesów łącznie składu linotypowego wprowadzenie zmian w odstępach między wyrazami lub zapełnienie justunkiem miejsc niedrukujących, umożliwiające maszynie odlanie wiersza składu ręcznego wypełnianie odpowiednim justunkiem odstępów między wyrazami lub wolnych miejsc poza tekstem, w celu otrzymania wiersza o określonej szerokości.
K
Kapitaliki – czcionki o rysunku liter dużych (wersalików) lecz o wielkości i grubości oczka liter małych (bez wydłużeń górnych i dolnych).
Kaszerowanie – uszlachetnianie wyrobu papierniczego w celach dekoracyjnych (uzyskania efektu zdobiącego) polegające na oklejeniu go cienkim papierem – zadrukowanym lub niezadrukowanym. Podczas kaszerowania okleja się papier znacznie grubszy od okleiny – karton, teksturę falistą itp.
Kerning – proces regulacji świateł międzyliterowych. Manipulacja tekstem polegająca na zmniejszeniu (częściej) lub zwiększeniu odstępu między literami lub liniami tekstu. Polega na odmiennym od standardowego kształtowaniu odstępów między niektórymi parami znaków, np. między A i W, w celu uzyskania tekstu składającego się z optycznie równoodległych liter. Jest tym ważniejszy im większy jest stopień pisma.
Kolumna – złamany skład zecerski o określonej szerokości i długości, z ewentualnymi kliszami i tabelami, jedno- lub wielołamowy, opatrzony paginą lub bez paginy, pełna kolumna o formacie zasadniczym całkowicie wypełniona składem, kliszami itp.
Kolory dodatkowe – określane również jako farby spotowe; wskazują kolory farb drukowych uzupełniających kolory farb procesowych (np. CMYK). Wykonuje się je np. na podstawie wzorników barw (Pantone) lub indywidualnej barwy wskazanej przez zamawiającego. Kolory dodatkowe (spotowe) to wszystkie farby poza procesowymi (podstawowymi).
Krój pisma – komplet liter i znaków o jednolitych cechach charakterystycznych.
Kursywa – pismo pochyłe, stosowane do składania wyróżnień (inaczej: italika).
L
Lakier UV – materiał pełniący dwie funkcje: zabezpieczającą oraz estetyczną (nadaje połysk). Podczas jego nakładania konieczne jest zrobienie kliszy.
Ł
Łam – określona liczba wierszy tekstu podstawowego stanowiąca kolumnę w układzie jednołamowym lub jej część w układzie wielołamowym.
Łamanie – formowanie kolumn książki lub czasopisma ze szpalt, klisz, wzorów, tytułów i ornamentów, na ogół według wskazówek zawartych w odbitkach korektorskich, lub według makiet wydawniczych.
M
Majuskuły – inaczej wersaliki, wielkie litery alfabetu, różniące się kształtem od minuskuł, mieszczące się między górną a podstawową linią pisma.
Makieta – zbiór określonego formatu projektowanych kolumn w skali 1:1, wyklejonych z odbitek właściwych składów, klisz i tabel, z zachowaniem zasad łamania, uzupełniony adjustacją, stanowiący wzorzec do łamania kolumn. Zawiera sposób rozmieszczenia tekstów, tytułów, grafiki, wyróżnień lub innych elementów kolumny (ang. layout).
Marginesy – niezadrukowana część powierzchni strony wzdłuż czterech krawędzi. Im większa kolumna druku na stronie danego formatu tym mniejsze są marginesy.
Minuskuła – inaczej litera tekstowa. Mała litera alfabetu, różniąca się kształtem od majuskuły, czyli litery dużej. Jej górna i dolna krawędź rysunku mieści się między podstawową, a średnią linią pisma, natomiast jej wydłużenia między dolną i górną linią pisma.
Mora – przypadkowe i niepożądane tło, pojawiające się w kształcie regularnych punktów, wskutek nieprawidłowego krzyżowania się linii rastrowych wykonywanej kliszy z liniami rastra oryginału.
N
Nagłówek – tytułowa część kolumny czasopisma, obejmująca m.in. tytuł, numer bieżący, miejsce i rok wydania oraz zwięzłą informację, jakim zagadnieniom pismo jest poświęcone.
Nakład – liczba jednego wydania książki, egzemplarzy jednego numeru czasopisma, gazety lub innego druku.
Notka – objaśnienie, uwaga, przypis autora lub redakcji, zawierający dodatkowe informacje dotyczące całych ustępów, zdań lub wyrazów.
O
Obwoluta – papierowa okładka z zakładkami, stosowana jako ochrona oprawy książki: spełnia również rolę propagandową.
Offset – odmiana techniki druku płaskiego, polegająca na przeniesieniu farby z formy na cylinder gumowy a następnie na papier (druk pośredni).
Overprint – atrybut odnoszący się do elementów graficznych, a konkretniej – ich barwy. Kolor opisany danym atrybutem będzie nadrukowany na każdym innym kolorze, zaś niewłaściwe jego wybranie może doprowadzić do wystąpienia błędów w produkcji poligraficznej.
P
Poddruk – płaszczyzna lub obraz wydrukowane uprzednio, wykorzystane jako tło do dalszego zadrukowania.
Pagina – liczba porządkowa wskazująca kolejność stron książki lub periodyku. Umieszcza się ją w widocznym miejscu nad lub pod kolumną tekstu. Stron tytułowych ani wakatów nie paginuje się, choć wlicza się je do kolejności stronic.
Pantone – System barw drukarskich opracowanych przez firme Pantone, powstałych przez zmieszanie 15 pigmentów (w tym białego i czarnego). Nie zawsze kolory mają odwzorowanie w systemach CMYK i RGB.
Papier – podstawowy materiał wykorzystywany w druku, stanowiący podłoże drukowe. W poligrafii znajdziemy takie jego rodzaje jak: czerpany, ekologiczny, kredowy, matowy, metalizowany, offsetowy, samokopiujący, satynowy czy samoprzylepny.
Papier kredowy – papier charakteryzujący się gładką, powlekaną powierzchnią, stosowany w druku o dużych wymaganiach jakościowych oraz kolorystycznych.
Papier offsetowy – powszechny, niepowlekany surowiec stosowany w druku. Charakteryzuje się mocno dużą stabilnością wymiarową, odpornością na zrywanie powierzchniowe oraz małym stopniem pylenia.
Paser – graficzny element umieszczany poza formatem netto publikacji poligraficznej, służący w druku wielokolorowym jako swoisty „celownik” do dokładnego nanoszenia obrazu drukowego kolejnymi kolorami farb w to samo miejsce. W druku jednokolorowym pasery nie mają zastosowania. Pasery stanowią miejsce kontroli i punkt odniesienia przy montażu klisz, wykonywaniu odbitek próbnych oraz w samym druku. Znajdują się one na każdym z wyciągów barwnych w tym samym miejscu i mają ten sam kształt. Umiejscowione są najczęściej w rogach lub na środkach marginesów stron w odległości kilku punktów typograficznych na zewnątrz od linii krojenia arkusza. W przypadku większych stron publikacji może występować większa ilość paserów. Pasery tworzy się podczas drukowania do PostScriptu lub nanosi ręcznie w programie graficznym. Pasery umieszczane są w strefie spadów, które są odcinane w procesach introligatorskich. Zdarza się jednak niekiedy, że pozostają one na arkuszach gotowego wyrobu i są widoczne dla użytkownika. Dzieje się tak wtedy, gdy w wyrobie końcowym wykorzystywana jest cała szerokość, a czasem także długość arkusza np. w przypadku druku gazet lub plakatów.
PDF – format pliku graficznego (skrót od ang. Portable Document Format), stworzony przez Adobe Systems Inc. mogący zawierać całą stronicę lub publikację, a jego przeglądanie i dalsza reprodukcja wymaga jedynie posiadania odpowiedniego interpretera, wbudowanego w RIP lub programu Adobe Acrobat.
Personalizacja – to druk danych zmiennych przy wykorzystaniu dodatkowego oprogramowania, polegającego na naniesieniu na każdy egzemplarz indywidualnych danych np. Imiona, nazwiska.
Piksel – najmniejszy element obrazu wyświetlanego na ekranie monitora, drukowanego albo uzyskiwanego za pomocą urządzeń przetwarzających obraz, np. aparatu cyfrowego czy skanera.
Perforacja – szereg dziurek lub kresek wykonanych w procesie drukowania lub przy użyciu odpowiedniego urządzenia (grzebienia), zwanego perforówką, w celu ułatwienia oddzierania części papieru; wycięcie otworów w taśmie papierowej służącej do sterowania pracą odlewarki monotypowej lub automatu odlewniczego w systemie TTS.
Plakat – reklama, ogłoszenie, hasło ujęte w artystyczną formę graficzną, drukarską lub malarską.
Plik graficzny – plik przedstawiający zakodowany obraz graficzny.
Plik tekstowy – plik z zakodowanym tekstem.
Poligrafia (przemysł poligraficzny) – gałąź przemysłu obejmująca zakłady wszystkich technik druku, introligatorstwo przemysłowe i zakłady pomocnicze (fabryki farb graficznych, odlewnie czcionek, wytwórnie matryc linotypowych itp.).
Postscript – opracowany przez firmę Adobe Systems uniwersalny język opisu strony. Obecnie stanowi standard w zastosowaniach poligraficznych.
Procesy wydawnicze – czynności związane z przygotowaniem materiałów w instytucji wydawniczej, przeznaczonych do produkcji poligraficznej.
Prepress – określenie ang. obejmujące kompletny proces, pozwalający na drodze analogowej lub cyfrowej na przetworzenie oryginału w postać gotową do reprodukcji, obejmując stworzenie oryginału poprzez skład, montaż do gotowej formy drukowej;
PPI – pixels–per–inch; jednostka oznaczająca liczbę pikseli przypadającą na cal długości, którą stosuje się do określania rozdzielczości obrazów bitmapowych.
Proof – wydruk próbny pracy, stanowiący wzór kolorystyczny dla drukowanych materiałów. Barwy na monitorze i różnych papierach zupełnie inaczej oddają kolory. Proof kolorystyczny daje nam pewność, że to co zostało zaprojektowane wydukowane będzie dokładnie w takich odcieniach barw jakich użył grafik.
Proporcja – określony stosunek między częściami jakiejś całości; złota podział odcinka prostej na takiej części, z których część mniejsza odnosi się tak do większej, jak część większa do całości odcinka.
Punkt typograficzny – podstawowa jednostka miar typograficznych = 0,3759 mm.
R
Retusz – graficzne poprawianie oryginału przeznaczonego do reprodukcji;
poprawianie negatywów lub diapozytywów przez uwydatnienie szczegółów rysunku, powiększenie lub osłabienie gęstości optycznej, celem uzyskania maksymalnego podobieństwa odbitki z oryginałem.
RIP – rapowanie – urządzenie lub program przekształcający obraz zapisany w postaci danych cyfrowych (mapy bitowe, grafika wektorowa, dane postscriptowe) na poszczególne piksele lub punkty rastrowe i wykorzystywane dalej w tej postaci przez takie urządzenia jak ekrany monitorów, naświetlarki, drukarki i inne urządzenia wejściowe; skrót od ang. Raster Image Processor (procesor obrazu rastrowanego).
RGB – (skrót z języka angielskiego od pierwszych liter red, green, blue — czerwony, zielony, niebieski) — podstawowe barwy postrzegane przez ludzkie oko, tworzące addytywny model barw. Poprzez mieszanie trzech podstawowych składników światła kolorowego w różnych proporcjach i natężeniach można otrzymać teoretycznie każdą inną barwę.
Ryza – miara papieru. Jedna ryza odpowiada 500 arkuszom.
Rozbarwienie się – inaczej: separacja. Czynność polegająca na konwersji barw: zamianie danych graficznych kompozytowych na takie, w których elementowi przypisane są łącznie wartości w jakimś modelu barwnym (np. RGB, CMYK) na osobne obrazy w odcieniach szarości, odpowiadające poszczególnym farbom drukarskim. Zwykle stosowane jest, aby określić formy kopiowe służące do drukowania.
Rozdzielczość rastra – rozdzielczość bitmapy, gdzie budowane są komórki rastra oraz jeden z dwóch (obok liniatury rastra) podstawowych parametrów rastra drukarskiego.
S
Selfmailer – Selfmailer – to rodzaj personalizowanej przesyłki będącej jednocześnie połączeniem koperty i listu. To ekonomiczne rozwiązanie, które wywołuje efekt zaskoczenia u odbiorcy. Selfmailer ma unikalny kształt i format, może zawierać w środku elementy przestrzenne, kupony lojalnościowe, próbki produktów i zdrapki. Selfmailer zamykany jest na perforacje, etykiety samoprzylepne czy pasek kleju. Dystrybucja przesyłki może odbywać się za pośrednictwem operatora pocztowego bezpośrednio do rąk odbiorcy, a także jako przesyłka bezadresowa.
Sitodruk – jedna z technik druku, gdzie formę drukową stanowi szablon nałożony na drobną siatkę: tkaną, metalową lub wykonaną z tworzyw sztucznych (najczęściej włókien syntetycznych). W sitodruku odbitka powstaje poprzez przetłaczanie farby przez matrycę. Przygotowanie formy drukowej na potrzeby tej techniki polega na wykonaniu szablonu (zakryciu miejsc niedrukujących).
Skład – materiał złożony według maszynopisu i adiustacji, z zachowaniem zasad i wymagań jakościowych przewidzianych normami i instrukcjami technologicznymi;
Spad – pole druku, które wychodzi poza obszar publikacji i jest przeznaczony do obcięcia. Stosowany, aby obszar druku dochodził do krawędzi po obcięciu arkusza.
Szeryf -zakończenie znaków graficznych (liter, cyfr itp.) niektórych krojów pisma drukarskiego w postaci łuków lub krótkich kresek. Przykładem kroju pisma szeryfowego jest Times New Roman, a bezszeryfowego Arial.
Sztancowanie – czynność polegająca na wycinaniu określonego kształtu na wydruku. Najczęściej wykonuje się ją używając wykrojnika – wcześniej przygotowanej matrycy.
T
Tabela – zestaw tekstów, liczb albo rubryk przeznaczonych do wypełnienia, rozmieszczonych w polu rubrykowym tabeli wg układu określonego przez główkę i/lub boczek.
Tektura – rodzaj materiału – wyrobu papierniczego jedno– bądź wielowarstwowego o gramaturze od 350÷5000 g/m (grubości około 0,6÷4 mm).
Tinta – powierzchnia zadruku w mniej niż 100% pokrycia kolorem, najczęściej delikatne pokrycie jakimś kolorem (stosowana jako tło, na którym drukuje się ciemniejszą farbą tekst lub inne elementy).
TIFF (tagged–image–file–format) – format plików graficznych służący do zapisywania grafiki rastrowej. W DTP wykorzystywany jest jako jeden z podstawowych, ponieważ pozwala na zapisywanie obrazów utworzonych w trybie kreskowym, skali szarości oraz w wielu trybach koloru i wielu głębiach bitowych koloru. TIFF jest szeroko obsługiwany przez aplikacje do skanowania, faksowania, przetwarzania tekstu, optycznego rozpoznawania znaków, obróbki obrazów czy aplikacji do układania stron.
Tłoczenie – metoda uszlachetniania druku polegająca na wykonaniu (za pomocą matrycy) wytłoczenia – wklęsłego bądź wypukłego elementu na powierzchni wyrobu papierniczego. Wyróżniamy tłoczenie barwne, wgłębne oraz wypukłe.
Typografia – kompozycja druków z czcionek, grafik, linii i ornamentów.
U
Uszlachetnianie – proces polegający na pokrywaniu druków materiałami (głównie z tworzyw sztucznych), aby zwiększyć ich wytrzymałość oraz nadać wartość estetyczną. Mogą to być np. foliowanie, gumowanie, lakierowanie itd.
Użytek – pojedyncza kopia danej publikacji lub jej określona część mieszcząca się na arkuszu drukarskim. W mniejszych formatach użytek powiela się na danym arkuszu, np. na arkuszu A2 mieszczą się 4 użytki A4.
W
Wektoryzacja – proces polegający na zamianie grafiki rastrowej na grafikę wektorową, dokonywana ręcznie lub automatycznie. W pierwszym przypadku do czynienia mamy z wektoryzacją ekranową, w której obrysowuje się rysunek rastrowy na ekranie monitora. W drugim przypadku mówimy o tasowaniu, czyli grupowaniu większych obiektów wektorowych na zasadzie podobieństwa koloru. Celem wektoryzacji jest uzyskanie w pełni skalowalnego obiektu graficznego.
Wersaliki (majuskuły) – czcionki dużych liter alfabetu danego kroju pisma.
Wiersz – rząd znaków drukarskich, wyjustowany do określonej szerokości;
Wkładka – oddzielnie wykonany druk (np. ulotka, prospekt, anons, ankieta itp.) wkładany w introligat, do gotowej książki lub czasopisma;
Wolumen – odrębna jednostka introligatorska, może obejmować jeden lub kilka tomów, stanowi jedną z podstaw do obliczeń statystycznych oraz inwentaryzacji zbiorów bibliotecznych.
Wykrojnik – narzędzie wykorzystywane w poligrafii, przy masowej produkcji określonego kształtu z arkusza, do wycinania arkusza zadrukowanego. Używając wykrojnika, można nie tylko wycinać, ale przygniatać czy perforować. Klasyczne wykrojniki wykonuje się, umieszczając w desce (zazwyczaj sklejce) z rowkami odcinki listew sztancujących, bigujących, perforujących. Narzędzia dodatkowo zaopatrzone są w listwy gumowe wystające ponad powierzchnię noży sztancujących czy perforujących. Listwy umieszcza się po obu stronach wykrojnika. Można wyróżnić wykrojniki płaskie oraz rotacyjne.
Wyróżnienie – zgodnie z dyspozycją techniczną odmienne złożenia znaku, wyrazu lub części tekstu przez użycie pisma półgrubego, pochyłego, wersalików, zastosowanie spacjowania itp.
Z
Zadruk – powierzchnia (obszar), na którą zostanie naniesiona farba drukarska – tusz, toner. Zadruk odnosi się również do ilości kolorów, jakie wykorzystane będą do produkcji danej pracy. Wyróżniamy dwa rodzaje zadruku: jednostronny i dwustronny.
Złamywanie – czynności związane z zaginaniem arkusza lub odcinka wstęgi papieru, do żądanego formatu.
Złoty podział – pojęcie związane z zachowaniem proporcji; podział odcinka na dwie części tak, by stosunek długości dłuższej z nich do krótszej był taki sam, jak całego odcinka do części dłuższej. Celem złotego podziału jest osiągnięcie efektu, w którym długość dłuższej części ma być średnią geometryczną długości krótszej części i całego odcinka.
Znaczniki cięcia – oznaczenie graficzne na arkuszu wskazujące miejsce w którym ma być odcięty spad (margines). Znaczniki cięcia wskazują docelowy format pracy, czyli format netto.
Znaki formatowe – rodzaj znaków kontrolnych do oznaczania wymiarów druku, umieszczonych w postaci cienkich krótkich linii.